CONTACT US
Share: Share on Facebook Share on Twitter Share on LinkedIn I recommend visiting cushmanwakefield.com to read:%0A%0A {0} %0A%0A {1}

Afwachtende houding kantoorgebruikers leidt tot gedempte opnamedynamiek op Nederlandse kantorenmarkt

02/01/2023

Amsterdam, 2 januari 2023 – Uit cijfers van internationaal vastgoedadviseur Cushman & Wakefield blijkt dat de opname van nieuwe kantoorruimte over 2022 is uitgekomen op 967.000 m2. Daarmee ligt de geregistreerde transactiedynamiek iets lager dan aan het einde van vorig jaar (-7%), maar in lijn met de kantorendynamiek die sinds 2020 is waar te nemen. Vanaf het derde kwartaal heeft het tot dan toe zeer positieve post-corona sentiment op de kantorenmarkt plaatsgemaakt voor onzekerheid bij kantoorhoudende organisaties vanwege de huidige kostenstijgingen en de economische vooruitzichten voor 2023.  Afgelopen jaar hadden Amsterdam en vooral Rotterdam een groot aandeel in de landelijke geregistreerde transactiedynamiek. Dit komt doordat de vraag zich vooral heeft gericht op hoogwaardige kantoorruimte op de toplocaties van Nederland. 

Kantoorgebruikers laten over de gehele linie een verspreid beeld zien. Waar commerciële organisaties zoals zakelijke dienstverleners en/of de creatieve bedrijvigheid worstelen met het kostenplaatje van het huisvestingsvraagstuk versus de noodzaak tot het aantrekken van talent, ziet Cushman & Wakefield aan de kant van de publieke sector juist veel dynamiek ontstaan. De sector heeft de afgelopen periode gebruikt om de terugkeer naar kantoor verder vorm te geven.   

Jos Hesselink, Netherlands Research Lead Cushman & Wakefield: “Zolang in 2023 economische risico’s boven de markt blijven hangen, zal deze situatie voortduren: een gedempte opnamedynamiek bij een stabiele aanbodsituatie. Bestaande huurovereenkomsten – buiten de toplocaties – zullen tegen gunstige voorwaarden worden verlengd, terwijl maar weinig kantoorruimte weer op de markt beschikbaar komt”.

Kwartaalcijfers

Stilzittende huurders bij aanhoudende transformatiedruk zorgt voor lichte daling aanbod en gelijkblijvende leegstandscijfers

Het aanbod beschikbare kantoorruimte bedraagt eind 2022 4,3 miljoen m², waarvan 3,9 miljoen m² in fysiek lege staat wordt aangeboden, resulterend in een leegstandspercentage van 8,2%. Het percentage schommelt sinds de coronapandemie tussen de 8,2% en 8,4%. Uit de oorzaak voor de lichte daling van het aanbod kantoorruimte bij een min of meer gelijkblijvend leegstandspercentage blijkt dan ook vooral de terughoudende opstelling bij zittende huurders om (te) veel kantoorruimte op te geven, omdat personeel in toenemende mate de weg naar kantoor weer weet te vinden en anderzijds de gewenste hoogwaardige kantoorvloeren op toplocaties niet beschikbaar zijn. Een andere oorzaak van de afname kan ook worden gevonden in de transformatiedruk naar andere functies zoals wonen, waardoor steeds meer kantoormeters aan de markt worden onttrokken. Ook zijn dit jaar diverse kantoorgebouwen uit de markt gehaald om dienst te doen als (tijdelijke) opvang voor vluchtelingen. 

De grote steden noteren allemaal lagere leegstandscijfers dan het landelijk gemiddelde. De krapste kantorenmarkten worden dit jaar wederom gevonden in Den Haag en Utrecht met leegstandspercentages van respectievelijk 5,1% en 5,5%, terwijl in Amsterdam (7,2%) en Rotterdam (7,3%) aanmerkelijk meer kantoorruimte beschikbaar is. Het überhaupt beschikbaar zijn van kantoorruimte verklaart ook in hoge mate de relatief hoge opname in Amsterdam en Rotterdam enerzijds en de meer gedempte opnamedynamiek in Utrecht en Den Haag anderzijds. In de twee laatstgenoemde steden had de opname hoger kunnen uitvallen als er voldoende geschikt aanbod beschikbaar was geweest. 

Jos Hesselink: “De verplichting van minimaal energielabel C in heel Nederland speelt een belangrijke rol in de opname van kantoorruimtes. Veel kantoorgebruikers willen vooruitlopend op mogelijke handhaving door lokale overheden hun huisvesting op orde hebben en zoeken daarom mede in lijn met hun duurzaamheidsbeleid voor hoogwaardige en daarmee voor veelal duurzame kantoorruimte.”

Kwartaalcijfers

Nieuwe huisvestingseisen beperken aanbod op toplocaties in G5

Het aandeel van de vijf grootste kantorensteden beweegt zich met 51% van de landelijke opname licht boven het langjarig gemiddelde. Op de Amsterdamse kantorenmarkt heeft het diffuse beeld geleid tot een selectieve vraagdruk op vooral de toplocaties Amsterdam Centrum en Zuidas. Met een opname van 202.000 m2 sluit de stad het jaar stabiel af, in lijn met 2021 (221.000 m²) en 2020 (175.000 m²). Door de vraag naar hoogwaardige kantoorruimte is het huurprijsniveau onder opwaartse druk komen te staan. Hoewel huurprijsstijgingen in heel Nederland zijn gerealiseerd als het resultaat van (het indexeren van) inflatie, is er in Amsterdam sprake van een gevecht om schaarse kantoorruimte die voldoet aan nieuwe postcorona huisvestingseisen: een representatief kantoorgebouw waar ontmoeting centraal staat, perfect bereikbaar met OV én strategisch gevestigd nabij talent.   

De Rotterdamse kantorenmarkt toont een opmerkelijke opmars met een opname 110.000 m², goed voor 12% van de landelijke kantorenopname. Nooit eerder is het aandeel van de havenstad zo hoog geweest. Naast de zoektocht naar hoogwaardig, strategisch gelegen en duurzaam vastgoed blijkt deze opname ook uit het in Rotterdam gestegen huurprijsniveau op de toplocaties.

Op de kantorenmarkten in Utrecht (7%) en Den Haag (7%) hebben zich geen grote veranderingen in aandeel voorgedaan, maar dit lijkt meer te maken te hebben met een mismatch tussen vraag naar hoogwaardige kantoorruimte en het huidige beschikbare aanbod in de twee steden. In Utrecht is alle recent opgeleverde kantoorruimte inmiddels verhuurd en zijn de beoogde opleverdata van nieuwe kantoorgebouwen nog niet bekend of laten nog enige tijd op zich wachten. De voorverhuureis van de gemeente Utrecht speelt snelle realisatie van nieuwe kantoorgebouwen parten. Kantoorgebruikers wensen in toenemende mate flexibel te blijven en committeren zich daarom niet meer vanzelfsprekend aan een kantoorgebouw waarvan de realisatie soms nog jarenlang op zich kan laten wachten. In Den Haag speelt een vergelijkbare dynamiek rondom het stationsgebied. Veel plannen met een lange horizon, terwijl de kantorenleegstand zich al jaren rond het frictieniveau bevindt. Het wordt in de hofstad voor veel gebruikers inmiddels lastig om passende huisvesting te vinden. 

Kwartaalcijfers

Rijksvastgoedbedrijf verantwoordelijk voor grootste transactie in 2022

De grootste transactie van 2022 komt op naam van het Rijksvastgoedbedrijf dat op het Maanplein in Den Haag voor verschillende rijksdiensten ongeveer 20.000 m² aankocht. De cultureel maatschappelijke ontmoetingsplek Microtuin in Eindhoven, een samenwerkingsverband van Microlab uit Eindhoven en de Stadstuin uit Utrecht, volgt met een gehuurd oppervlak van circa 17.000 m2 in het centraal gelegen Knoop XL. In Rotterdam wordt JEX Technology Group de nieuwe gebruiker van het voormalige Unilever hoofdkantoor De Brug. Daarmee huisvest het iconische gebouw (15.000 m²) wederom een echt Rotterdams bedrijf. Eveneens in Rotterdam betrok Shell circa 7.200 m² kantoorruimte in Delftse Poort. In Den Haag nam energieconcern TotalEnergies circa 7.500 m2 in gebruik. 

PersContact

Barbara Voskuil - Geerlings
Barbara Voskuil - Geerlings

Head of Marketing Netherlands (EMEA Grade - Associate) • Amsterdam

MEER NIEUWS

The Netherlands Amsterdam
Amsterdam draagt Nederlandse kantorenmarkt

Uit cijfers van internationaal vastgoedadviseur Cushman & Wakefield blijkt dat de opname van nieuwe kantoorruimte over de eerste drie kwartalen van 2023 is uitgekomen op 468.000 m².

02/10/2023

De Groene Draeck
Consortium van particulieren koopt De Groene Draeck in Amsterdam

Cushman & Wakefield heeft namens een van haar opdrachtgevers het iconische object De Groene Draeck verkocht aan een consortium van particulieren. 

03/08/2023

Kwartaalcijfers Offices Q2 2023
Opname kantoorruimte Nederland daalt met 25% in eerste helft 2023, recordhuurprijzen voor toplocaties

Kwartaalcijfers Cushman & Wakefield: concentratie van kantooropnames in Nederland verschuift naar grootste steden, hoogwaardige kantoren in trek. 

Jos Hesselink • 10/07/2023

Gerelateerde Insights

Netherlands-Outlook-2024-Provada-ed_card.jpg
Research

Netherlands Outlook 2024 | Provada Edition

In de speciale PROVADA Editie van onze Outlook geven wij voorspellingen over de transactiedynamiek op de verschillende beleggings- en gebruikersmarkten op basis van eigen visie en transactiedata. De prognose gaat over de ontwikkelingen op de kantorenmarkt, retail, woningen en de markt voor logistiek en bedrijfsmatig vastgoed. 
Jos Hesselink • 05/06/2024
Turnkey office
Insights • Workplace

Waarde van het kantoor 2.0

Of je nu een millennial of een babyboomer bent; gevestigd in Londen of Litouwen, de pandemie heeft waarschijnlijk enige emotionele of psychologische impact gehad.
Sophie Schuller • 26/10/2021

VINDT U NIET WAT U ZOEKT?

Neem contact op met een van onze deskundigen.
With your permission we and our partners would like to use cookies in order to access and record information and process personal data, such as unique identifiers and standard information sent by a device to ensure our website performs as expected, to develop and improve our products, and for advertising and insight purposes.

Alternatively click on More Options and select your preferences before providing or refusing consent. Some processing of your personal data may not require your consent, but you have a right to object to such processing.

You can change your preferences at any time by returning to this site or clicking on Privacy & Cookies.
MORE OPTIONS
AGREE AND CLOSE
These cookies ensure that our website performs as expected,for example website traffic load is balanced across our servers to prevent our website from crashing during particularly high usage.
These cookies allow our website to remember choices you make (such as your user name, language or the region you are in) and provide enhanced features. These cookies do not gather any information about you that could be used for advertising or remember where you have been on the internet.
These cookies allow us to work with our marketing partners to understand which ads or links you have clicked on before arriving on our website or to help us make our advertising more relevant to you.
Agree All
Reject All
SAVE SETTINGS